Waarom ‘school’ zo ontzettend gedateerd en oud en suf is

De eerste onderwijswetten van Nederland zijn in het begin van de 19^e eeuw ingevoerd, zo rond 1800. Er kwam onderwijs, er kwamen scholen voor kinderen. Veel kinderen werden door de ouders aan het werk gezet om bij te dragen bij het werk. Dit was zowel op het veld, op het land, thuis als in de fabriek. In 1874 werd het ‘Kinderwetje van van Houten’ in werking gesteld, dat kinderen verbood om nog langer in de fabrieken te laten werken. Het was daar natuurlijk erg gevaarlijk voor kinderen.

Nog steeds waren er kinderen die veel moesten werken, en hierdoor ook enorm ziek werden of zelfs kwamen te overlijden. Op school kregen de kinderen onderwijs, waren ze samen, en dus ook veiliger dan thuis, in veel gevallen.

De leerplicht kwam, in 1901. Ieder kind tot 12 jaar werd verplicht naar school te gaan. Door het Kinderwetje van van Houten en de leerplicht, daalde de kindersterfte enorm.

En dat, mijn lieve lezers 😃, is inmiddels 123 jaar geleden.

Wat was er nog meer, 100 jaar geleden? Hoe zag de wereld er toen uit? Een kleine opsomming:

• 8 procent van de huishoudens had een telefoon
• Mannen werden gemiddeld 47 jaar oud
• Het hoogste gebouw van de wereld van de Eiffeltoren
• De eerste fietsen kwamen
• De eerste auto reed net in Nederland

Noah, onze oudste zoon, leert momenteel op school over de industriële revolutie. Nou, daar zaten we midden in hoor, zo tussen 1800 en 1900. Fabrieken popten als paddenstoelen uit de grond. Alle (kinder) handjes waren nodig om bij te springen. De ene na de andere uitvinding en handigheid werd gedaan. Machines kwamen.

Dus ja. Geen gek idee om een plek te creëren voor kinderen waar ze fysiek veilig waren, en waar ze zich cognitief konden ontwikkelen.

Hieronder zie je een afbeelding van een klas in de jaren 1900:

Hieronder zie je een afbeelding van een klas anno nu:

Zie jij veel verschillen? Ik nauwelijks. Kinderen zitten achter een tafeltje, op een stoeltje, vrij dicht tegen elkaar aan. De leerkracht staat voorin de klas, en doceert. Legt uit hoe alles moet.

Gebaseerd op wat wij weten over het ontstaan van het onderwijs, is de vorm van die tijd logisch.

Gebaseerd op wat wij weten over ons leven, onze kinderen en onze maatschappij anno nu, is deze vorm compleet onlogisch.

Onze maatschappij, onze kinderen, zijn veranderd. ‘Mindfulness’ zijn bestond niet. Want dat waren we toen de hele dag. Geen telefoon, geen Xbox, geen televisie.

Onze kinderen, en dan vooral in Nederland, hebben bovenal weinig tot geen zorgen. Wij als ouders ook niet. (Uitzonderingen daar gelaten natuurlijk, schrikbarend hoeveel mensen echt in de armoedegrens moeten leven in dit land!) Wij leren onze kinderen voor zichzelf op te komen. We leren onze kinderen kritisch te kijken. Naar hun onderbuik te luisteren. Iets aan te geven als je iets niet leuk/fijn/lekker vindt. Dat hun stem belangrijk is. Dat ze er mogen zijn. Dat ze allemaal, individueel, een uniek wezen zijn dat zich kan ontwikkelen.

Nou ja, de meeste ouders doen hun best om bovenstaande over te dragen aan onze kinderen 😉

Dus we hebben kinderen met een mening. We hebben kinderen met een passie, met talenten. We hebben geen eenheidsworst meer nodig, zoals vroeger, waar kinderen werden klaargestoomd voor de arbeidsmarkt.

Onze huidige arbeidsmarkt vraagt om iets anders. Het vraagt om kleur, lef, authenticiteit en openheid. En dat is waar ik als leerkracht, maar ook als ouder en als coach, denk dat het veelal misgaat. Het verlangen van het onderwijs, om alle kinderen zo gelijk mogelijk te kunnen helpen.

We willen allemaal gemiddelde kinderen. Gewoon goed in rekenen, je hoeft echt geen bovenstromer te zijn, als je maar niet onder het gemiddelde valt. Als je een bovenstromer bent (zo noemen we dat) dan is dat a) best lekker voor ons als leerkracht, je hebt weinig aandacht nodig én je kan je buurman een handje helpen, maar b) is dat lastig als dat betekent dat je je gaat vervelen én je er dan ook zo naar gaat gedragen. Dan hebben wij *TROMGEROFFEL* 🥁 pluswerk. Wat vaak eigenlijk een printje is van extra sommen. Ben je eerder klaar? Mag jij die doen. (Meer over boven- en onderstromers? Daar is deze blogtekst veel te kort voor… Volgende keer! 🙋‍♀️)

Een kind dat rekenen moeilijk vindt is hier in de praktijk meer uren in de week mee bezig dan een kind dat rekenen makkelijk, en dus ook leuk vindt.

Ik vind dat scheef.

Maar het is ook weer logisch, in de mal waarin we zelf zitten, als leerkrachten. Ik ken echt alleen maar gepassioneerde collega’s, met het hart op de goede plek. (Wel ook veel collega’s met eigen overtuigingen en triggers die niet perse helpend zijn trouwens; dat ook.) Maar wel met de intentie om kinderen te helpen, te zien en een basis mee te geven.

Wij moeten als leerkrachten signaleren (heel belangrijk), observeren en aanpassen. Want de leerkrachten en ‘het onderwijs’ weten heus dat er verandering moet zijn, en zijn ook enorm bezig met het zo persoonlijk mogelijk maken. Maar dan nog blijf je als leerkracht in je eentje verantwoordelijk voor 20 (b)engeltjes…, en ook met de verwachting van ‘hogeraf’ dat elk kind, op elk gebied, minimaal ‘gemiddeld’ moet scoren. Ga er maar aan staan!

Ik heb het afgelopen jaar veel moeders gesproken die met hun handen in het haar zaten wat betreft de school/leerkracht van hun kind. Het ging niet, met hun kind. Het ging met zware tegenzin (huilen, boosheid) naar school, áls ze al gingen. Moeders die er buikpijn van hadden. School die begon over leerplicht en sociaal medewerkers.

Iemand vroeg mij laatst; ‘Wat zou je veranderen aan het onderwijs?’. Een vraag die vrij eenvoudig te beantwoorden was. Ik zou alles uitvegen. Stoppen. Weg doen. Sluiten.

En opnieuw aan de ‘tekentafel’ gaan zitten, mét al die leerkrachten en ouders.

Wat zouden we dan samen creëren?

Een plek waar je je mag ontwikkelen. Waar je weer mag leren hoe alle groente en fruit eet, en hoe je dat verbouwt. Hoe je eten klaarmaakt. Een plek waar je jouw passie en talent mag uitoefenen. Waar je elke dag, heel erg lang, buiten bent, in de natuur. Waar ouders betrokken zijn. Waar een mini maatschappij in het klein is. Waar je mag zijn wie je bent. Waar de labels hoogsensitief, ADHD, HB en whatever niet meer nodig zijn. Omdat je dus mag zijn wie je bent ❤️